LECZENIE DYSFUNKCJI NARZĄDÓW ŻUCIA
Informacje dla pacjenta odnośnie napięć, komplikacji bruksizmu
Uporczywe bóle głowy, karku, nietypowe bóle zębów, ból twarzy, utrudnione drżenie ust, trzask podczas ruchów żuchwy – to najczęstsze dolegliwości pacjentów z objawami dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia.
Bruksizm oraz jego powikłania są przyczyną podwyższonego napięcia mięśniowego, zaburzeń czynności mięśni żucia, kręgosłupa szyjnego czy też obręczy barkowej, a co za tym idzie powodują uciążliwe bóle głowy, barku czy kręgosłupa szyjnego oraz kończyny górnej.
- bóle ręki i obręczy barkowej
- uciążliwe bóle głowy, karku i pleców
- zaburzenia słuchu połączone z szumami
- wrażenie suchości w oku
- bolesności w okolicy przyczepienia mięśni żucia i skroniowego
- przemieszczenie krążka w st. skroniowo–żuchwowym
- pęknięcie koron zębowych i efekt ścierania zębów
- zanik przyzębia powiązany z przeciążeniem koron zębów
- ubytki szkliwa w okolicy szyjki zębów
- krwawienia przy szyjce zębów
- maceracje błony śluzowej policzków
Narastające napięcia spoczynkowe mięśni. Zbyt duże napięcia.
TERAPIA:
- Terapia manualna IFOMT
- Terapia MC Kenzie - terapia bólów kręgosłupa pochodzenia dyskowego
- Terapia tkanek miękkich – terapia rozluźnienia powięziowo-mięśniowego
- Kinesiologytaping - plastry normalizujące napięcie mięśniowo-powięziowe
- Elektroterapia, TENS, INTERFERENCJA, jonoforeza – redukcja bólu
- Laseroterapia
- Relaksacja psychosomatyczna
- Szynoterapia
EMG - badanie wstępne oraz kontrolne napięcia w obrębie mięśni stawu skroniowo–żuchwowego.
Jakie są przyczyny dysfunkcji narządu żucia?
Długotrwałe zmiany czynnościowe prowadzą do zmian organicznych w poszczególnych elementach układu ruchowego narządu żucia. Klinicznie prowadzi to do tzw. dysfunkcji.
Zaburzenia czynnościowe mogą być spowodowane:
- przez czynniki miejscowe zlokalizowane w poszczególnych stawach;
- przez czynniki ogólne.
1. Zaburzenie zwarcia w stawie zębowo-zębowym, są one następujące:
- przemieszczenie zębów (utrata punktów stycznych, wyrzynanie zębów mądrości, częściowa utrata uzębienia), przemieszczenie zębów w stronę luki, wydłużenie się zębów;
- nieprawidłowości zgryzowe i zębowe (zęby ustawione poza łukiem, zgryz przemieszany);
- błędne leczenie protetyczne czy ortodontyczne, nieprawidłowe wypełnienia;
- urazy stawu skroniowo-żuchwowego;
- złamania żuchwy czy szczęki (główna miejscowa przyczyna para funkcji zwarciowych).
2. Zmiany w stawie skroniowo-żuchwowym, zaburzenia w ułożeniu głów żuchwy, zaburzenia czynności krążków stawowych.
3. Czynniki miejscowe sprzyjające powstawaniu parafunkcji niezwarciowych (nawyki ruchowe w obrębie narządu żucia, przy których nie dochodzi do kontaktu zębów przeciwstawnych).
4. Zaburzenia w stawie zębowo-zębodołowym:
- stany zapalne;
- rozchwianie zębów;
- obrzęk brodawki (błądzenie języka w tej okolicy);
- ostre brzegi ubytków, wypełnień, prac protetycznych–parafunkcje języka;
- zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej.
5. Długotrwałe nawykowe żucie po jednej stronie:
- asymetryczna czynność mięśni;
- obciążenie stawu skroniowo-żuchwowego po tej stronie.
6. Utrwalona, nieprawidłowa pozycje mięśni z przemieszczeniem żuchwy do boku lub do przodu.
Czynnik psychiczny jest głównym czynnikiem ogólnym wpływającym na funkcje narządu żucia. Napięcie psychiczne powoduje zwiększenie intensywności uprawiania określonych nawyków. Ze zdenerwowania:
- zaciskamy, zgrzytamy zębami;
- ogryzamy paznokcie;
- nagryzamy obce przedmioty.
Mięśnie narządu żucia podobnie jak mięśnie mimiczne biorą żywy udział w procesach emocjonalnych. Objawy dysfunkcji mogą być bólowe lub bezbólowe. Występują często u maturzystów, studentów przed sesją, mogą też być wynikiem stresu cywilizacyjnego – tego typu stresu nie możemy wyeliminować, dlatego konieczne jest stosowanie profilaktyki zaburzeń czynnościowych narządu żucia.
Jakie są objawy zaburzeń czynnościowych narządu żucia?
1. W obrębie stawu zębowo-zębowego:
- patologiczne starcie zębów;
- dodatnie testy zwarciowe, zaciskania i/lub zgrzytania zębami.
2. W obrębie stawu zębowo-zębodołowego:
- rozchwianie pojedynczych zębów;
- rozchwianie grupy zębów;
- przemieszczenie zębów;
- odsłonięcie pojedynczych szyjek zębów lub grup zębowych;
- przerost kości zębodołu.
3. W obrębie stawu skroniowo-żuchwowego:
- zaburzenia ruchomości głów żuchwy (bez objawów akustycznych), tzw. „przeskakiwanie głów żuchwy”;
- patologiczne objawy akustyczne np: trzaski lub trzeszczenia;
- bolesność uciskowa stawu skroniowo-żuchwowego;
- zbaczanie żuchwy w czasie jej odwodzenia i/lub przywodzenia;
- nadmierne wysunięcie żuchwy w czasie jej opuszczania;
- zbaczanie przy wysuwaniu;
- niejednakowy zakres ruchów bocznych żuchwy;
- nadmierne ruchy żuchwy;
- ograniczone ruchy żuchwy.
4. Ze strony mięśni:
- zmęczenie i poranna sztywność mięśni;
- zwiększone napięcie mięśni;
- bolesność uciskowa, dotykowa;
- przerost (twarz kwadratowa przy przeroście żuchwy);
- promieniowanie bólu z przeciążonych mięśni;
- ból głowy z napięcia mięśni narządu żucia.
5. Inne obiektywne i subiektywne objawy kliniczne dysfunkcji narządu żucia:
- drętwienie, mrowienie zębów i wyrostków, ubytki przyszyjkowe, złamanie korzeni żywych zębów;
- objawy o charakterze otolaryngologicznym: pieczenie gardła, krtani, „ból ucha”, zaleganie woskowiny, zawroty głowy;
- objawy oczne np.: ucisk, uczucie wysadzania gałki ocznej, ból oka;
- objawy bólowe o charakterze neuralgii nerwu trójdzielnego;
- ból głowy.
Jakie są ogólne zasady leczenia zaburzeń narządu żucia?
W leczeniu zaburzeń czynnościowych narządu żucia stosujemy:
- leczenie farmakologiczne, które jest leczeniem wspomagającym;
- fizykoterapię;
- ćwiczenia mięśni narządu żucia wykonywane przez pacjenta w domu i w gabinecie lekarskim pod
- kierunkiem lekarza;
- stosowanie akrylanowych szyn zgryzowych wykonywanych w gabinecie stomatologicznym.
Korekta zwarcia: szlifowanie wypełnień, guzków artykulacyjnych to metody wykonywane w ostateczności i po innych rodzajach metod leczniczych, które nie przyniosły efektu.
Jednym z objawów dysfunkcji narządu żucia jest zaburzenie czynności żuchwy będące wynikiem nieskoordynowanej czynności mięśni i/lub daleko posuniętych zmian w stawie skroniowo-żuchwowym. Celem stosowania ćwiczeń jest przywrócenie prawidłowego modelu ruchomości żuchwy, a przez to prawidłowego obciążenia w stawie.
Ogólnym wskazaniem do stosowania ćwiczeń mięśni narządu żucia jest każde odchylenie od normy dotyczące zarówno kierunku jak i rozpiętości ruchów żuchwy. Ćwiczenia dostosowane powinny być indywidualnie dla każdego chorego.
Przy wykonywaniu ćwiczeń obowiązują następujące zasady ogólne:
- zakres i dynamika ćwiczeń powinna być ustalona z lekarzem specjalistą w leczeniu dysfunkcji narządu żucia;
- ćwiczenia muszą być tak wykonywane, aby w czasie ich wykonywania nie występowały trzaski w stawie skroniowo-żuchwowym;
- ćwiczenia nie mogą powodować występowania bólu, zakres ruchów podczas ćwiczeń musi być ograniczony do granicy bólu;
- wskazane jest stosowanie ćwiczeń bezpośrednio po jedzeniu, po masażu, czy też po zastosowaniu fizycznych sposobów leczenia, np. oziębienia bolesnej okolicy;
- ćwiczenia powinny być wykonywane rytmicznie, trzy razy dziennie przez parę minut (ok. 15
- ćwiczeń jednorazowo-dawkowanie ćwiczeń musi być ostrożne, aby nie spowodowały one przemęczenia mięśni;
- każdy ruch powinien być wykonywany powoli;
- przy napinaniu mięśni stosuje się skurcz mięśni przez 5 sekund, po czym przez kilka sekund rozluźnia się mięśnie;
- w pierwszych dniach po wprowadzeniu ćwiczeń konieczna jest kontrola poprawności wykonywania ćwiczeń przez lekarza.
Fizykoterapia celem fizycznych bodźców stosowanych w leczeniu układu ruchowego jest przywrócenie normalnej przemiany materii i poprawa krążenia w przeciążonych mięśniach oraz ich rozluźnienie jak również zwalczanie bólu w mięśniach i stawach.
Zabiegi fizjoterapeutyczne stosowane w leczeniu dysfunkcji narządu żucia to przede wszystkim masaż, ciepło w różnej postaci, krioterapia, elektroterapia, kinezyterapia.
Masażmięśni narządu żucia przeprowadza się przy rozluźnionych mięśniach przy pewnym oddaleniu zębów przeciwstawnych.
Wskazania:
- zaburzenia funkcji mięśni (zmiany napięcia, zmiany ilości komórek mięśniowych);
- zaburzenia wegetatywne;
- zaburzenia przepływu w naczyniach żylnych i chłonnych;
- zmiany w tkance łącznej, podskórnej.
Przeciwwskazania:
- zwichnięcia i złamania;
- zranienia;
- zapalenia;
- nerwobóle, neuralgia nerwu trójdzielnego;
- złamania zaopatrzone śrubami albo płytami;
- endoprotezy;
- operacje kręgosłupa;
- objawy uszkodzenia dróg piramidowych i móżdżku;
- skazy krwotoczne;
- choroby naczyń – zakrzepowe zapalenia żył, zatory;
- zmiany na skórze;
- choroby zakaźne.
Masaż przeprowadza się po fizykoterapii, po korekcie zwarcia. Serie masaży przeprowadza się codziennie przez 2-3 tygodnie po 30 minut.
Mięsień skroniowy masuje się kłębem dłoni, żwacz za pomocą kciuka i palca wskazującego, mięsień dwubrzuścowy samym palcem wskazującym, mięśnie dna jamy ustnej kciukiem, a mięśnie podpotyliczne ruchami okrężnymi za pomocą palców wskazującego i środkowego.
W czasie masażu należy zwrócić uwagę na miejsca bolesne na dotyk i rozcierać je do granicy bólu. Celowe jest wykonanie ćwiczeń po masażu. Przy bólach głowy można wykonywać dodatkowo masaż mięśni głowy.
Elektroterapia
Diatermia – działanie prądem o wysokiej częstotliwości. Stosuje się na okolice dolnej części twarzy, szyi, karku i pasa barkowego. Na określoną okolicę działa się przez 8-10 minut. Skuteczność zależy od długości fali, od frekwencji, od kształtu źródła promieniowania. Tkanka absorbuje energię elektryczną i przekształca ją w energię kinetyczną, tę energię przekształca następnie w ciepło, które powoduje zmniejszenie napięcia mięśni.
Na mięsień skroniowy nigdy nie działa się diatermią, gdyż nie wolno naświetlać okolic mózgoczaszki i oczodołu. Diatermii nie wolno stosować przy endoprotezach, implantach, rozruszniku serca, płytkach zespalających.
KONTAKT
Stoma-Dental
ul. J.Kotucza 36
44-200 Rybnik
Czynne:
Pn - Pt od 8:00 do 22:00
Sb - Nd od 10:00 do 17:00
Numery kontaktowe:
kom. 784-058-179
tel: 32 440-22-12
tel: 32 440-22- 68
E-mail:
dentacare.rybnik@dentacare.pl